ธุรกรรมบิตคอยน์ทำงานยังไงนะ ?

หากคุณคิดว่าบิทคอยน์นั้นเป็นเรื่องที่ยุ่งยาก คุณไม่ใช่คนเดียวที่คิดแบบนั้นหรอก! คนไทยหลายคนเองก็อยากรู้ว่าบิทคอยน์คืออะไร ซื้อบิทคอยน์ได้ที่ไหน และใช้งานอย่างไร ในขณะที่กลไกการทำงานของบิทคอยน์นั้นซับซ้อนมาก แต่ก็สามารถใช้งานได้ปกติเหมือนกับเงินบาทที่คุณใช้กันทุกวันนั่นแหละ

บิทคอยน์ ก็เหมือนกับสกุลเงินทั่วๆไปที่มีมูลค่าในตัวเอง สามารถใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน โดยสามารถแลกเปลี่ยนเป็นเงินบาทและสามารถใช้ซื้อสินค้าหรือบริการจากร้านค้าต่างๆได้ บิทคอยน์นั้นไม่ถูกควบคุมโดยรัฐบาลหรือหน่วยงานใดๆ

เพื่อความเข้าใจเกี่ยวกับการทำงานของบิทคอยน์อย่างง่ายนั้น เราจึงนำบิทคอยน์มาเปรียบเทียบกับการทำธุรกรรมของธนาคาร

ธนาคารส่งเงินให้กันได้อย่างไร

การส่งเงินระหว่างธนาคารนั้นยุ่งยากกว่าที่คุณคิด ลองศึกษาจากเหตุการณ์ตัวอย่างต่อไปนี้

เหตุการณ์ที่ 1 : การโอนเงินภายในประเทศ

คุณติดเงินเพื่อนอยู่ 1,000 บาท และต้องคืนเงินผ่านบัญชีธนาคารโดยที่คุณและเพื่อนของคุณใช้บัญชีเงินฝากคนละธนาคารกัน

ดังนั้นเงินจำนวน 1,000 บาทที่ออกจากบัญชีคุณ ธนาคารของคุณจะส่งข้อมูลไปยัง ระบบบาทเนต (BAHTNET – Bank of Thailand Automated High-value Transfer Network) ซึ่งเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางการเงินเพื่อรองรับการโอนเงินมูลค่าสูงระหว่างสถาบันการเงินและสถาบันที่มีบัญชีเงินฝากกับ ธปท. ในลักษณะ Real-Time Gross Settlement (RTGS)

เมื่อ BAHTNET ประมวลผลและดำเนินการธุรกรรมโอนเงินของคุณเรียบร้อย เงินจำนวน 1,000 บาทจะถูกส่งไปยังธนาคารของเพื่อนคุณ ซึ่งธนาคารจะทำการฝากเงินเข้าไปยังบัญชีธนาคารของเพื่อนคุณเป็นขั้นตอนสุดท้าย

เหตุการณ์ที่ 2 : การโอนเงินไปต่างประเทศ

เมื่อคุณส่งโอนเงินไปต่างประเทศขั้นตอนจะมีความสลับซับซ้อนมากขึ้นเนื่องจากไม่มีระบบ BAHTNET แบบสากลที่รองรับสำหรับธุรกรรมระหว่างประเทศ ดังนั้นแบงค์จึงใช้วิธีส่งผ่านธนาคารตัวแทนต่างประเทศของธนาคารปลายทางนั้นๆ เพื่อดำเนินธุรกรรมให้

ที่นี้มาดูกันว่า สมมุติว่าคุณทำงานอยู่ที่สิงคโปร์และต้องการส่งเงินไปยังครอบครัวคุณที่ไทย ภาพนี้จะแสดงให้เห็นขั้นตอนการโอนเงินระหว่างประเทศโดยวิธีทั่วไป
จากตัวอย่างนี้ธนาคารในสิงคโปร์ของคุณไม่มีในประเทศไทย ดังนั้นธนาคารของคุณจึงส่งเงินไปยัง BNP Paribas ซึ่งเป็นธนาคารตัวแทนต่างประเทศ  จากรูปคุณจะเห็นได้ว่า BNP Paribas ไม่ได้เป็นธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย ดังนั้น HSBC ซึ่งเป็นธนาคารตัวแทนจึงเป็นผู้ถอนเงินจากบัญชี BNP Paribas และส่งเงินไปยังธนาคารในประเทศไทยของคุณ และธนาคารนั้นๆก็เป็นผู้จัดการการแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศระหว่าง SGD และ THB

โดยธนาคารเหล่านี้จะส่งข้อความระหว่างประเทศเกี่ยวกับธุรกรรมระหว่างกันโดยใช้ SWIFT codes (the  Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication).

ในความเป็นจริงนั้นการโอนเงินไปต่างประเทศจะมีขั้นตอนที่ค่อนข้างซับซ้อนและมีขั้นตอนผ่านสถาบันการเงินและธนาคารกลางต่างๆ นอกจากนี้ยังมีตัวแปรแทรกซ้อนอื่นๆอีก อาทิ เวลาตัดจำหน่าย (cut off time), เวลา clearing , เรทราคาของเงินที่ต้องการส่งในแต่ละครั้ง รวมทั้งอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ.

ธุรกรรมบิทคอยน์ทำงานอย่างไร

การทำธุรกรรมบิทคอยน์นั้นง่ายกว่าการทำธุรกรรมทางธนาคารมาก ยกตัวอย่างเช่น การส่งบิทคอยน์ คุณจำเป็นต้องมีกระเป๋าบิทคอยน์ เพื่อเก็บ ส่ง และรับบิทคอยน์ รวมถึงคุณยังต้องรู้ที่อยู่กระเป๋าบิทคอยน์ของผู้รับเงิน จึงจะสามารถส่งบิทคอยน์ไปยังปลายทางได้

จากภาพนี้จะสร้างเหตุการณ์สมมุติว่า คุณต้องการส่งบิทคอยน์ไปให้เพื่อน

ในการเริ่มต้นการทำธุรกรรมส่งบิทคอยน์นั้น เพียงแค่คุณคัดลอกหรือสแกนที่อยู่กระเป๋าบิทคอยน์ของเพื่อนไปไว้ที่หน้าธุรกรรมส่งบิทคอยน์ของกระเป๋าคุณและกรอกจำนวนเงินที่ต้องการส่ง จากนั้นกดปุ่ม “ส่ง (send)” เป็นอันเสร็จสิ้นการทำธุรกรรม.

หลังจากที่คุณกดปุ่ม “ส่ง (send)” แล้วธุรกรรมนี้จะถูกสร้างด้วยกระเป๋าของคุณและส่งต่อไปยังเครือข่ายของบิทคอยน์ (Bitcoin Network) ซึ่งจะได้รับการยืนยันเพื่อความปลอดภัยและความสมบูรณ์ของธุรกรรม ทั้งนี้กระบวนการจะดำเนินไปในลักษณะนี้โดยไม่ได้คำนึงถึงตำแหน่งของผู้ส่งและผู้รับ และเมื่อธุรกรรมของคุณได้รับการตรวจสอบแล้ว ผู้ดำเนินการ หรือ Bitcoin Miners นั้นก็จะรวมธุรกรรมนี้และธุรกรรมอื่นๆไว้ด้วยกันในรูปของ “บล็อก (Block)” และจะเพิ่มเข้าไปยัง “บล็อกเชน (Blockchain)” ของบิทคอยน์ ซึ่งก็คือการบันทึกธุรกรรมบิทคอยน์ทั้งหมดที่เคยทำมาแบบสาธารณะ เมื่อมีการเพิ่มธุรกรรมของคุณลงในบล็อกแล้ว กระเป๋าของคุณจะส่งการยืนยันให้คุณและเพื่อนของคุณจะได้รับบิทคอยน์ในกระเป๋าของเขา.

โดยทั่วไปแล้วบิทคอยน์จะไม่มีความจำเป็นในการติดต่อกับธนาคาร เนื่องจากบิทคอยน์ได้อยู่ภายใต้การจัดการของเครือข่ายเดียวกัน ฉะนั้นธุรกรรมที่สมบูรณ์และเป็นไปได้นั้นจะต้องผ่านการดำเนินการของบล็อกเชน หากลองเปรียบเทียบการดำนินการเหล่านี้กับบทบาทต่างๆแล้วก็เหมือนกับ ผู้ควบคุม, ผู้รักษาความปลอดภัย, ผู้จัดงาน, ผู้สื่อสาร และ ผู้บันทึกเสียงนั่นเอง.

หมายเหตุ: การซื้อ-ขายบิทคอยน์และสกุลเงินอื่นๆค่อนข้างมีความเสี่ยงสูงและอาจไม่เหมาะกับทุกคน สามารถอ่านคำแนะนำของ BSPฉบับเต็ม เพื่อทำความเข้าใจกับความเสี่ยงในการซื้อขาย หรือการถือครองสกุลเงินดิจิตอลต่างๆ